2.4.2 Magnetski disk
Magnetski disk je vrsta postojane memorije s velikim kapacitetom i relativno kratkim vremenom pristupa pohranjenim podacima. Na magnetskim diskovima podaci se pohranjuju na jednu ili više krutih, aluminijskih kružnih ploča prekrivenih željeznim oksidom. Kružne ploče se nazivaju diskovima. Diskovi, često puta grupirani u paket diskova, su međusobno odvojeni zračnim razmakom da bi dozvolili pristup glavi za čitanje/pisanje podataka. Slika 2.4-2 prikazuje primjer paketa diskova. Logička organizacija diska je podijeljena na koncentrične staze. Premda je površina vanjskih staza veća od površine unutarnjih staza diska, u praksi se na sve staze raspoređuje ista količina podataka. U primjeni su najčešće diskovi promjera 11 inch-a (1 inch = 2.54 cm) s 200 staza po jednoj površini diska. Staze se počevši od ruba diska prema središtu označavaju brojevima od 0 do 199.
Slika 2.4-2 Magnetski disk a) paket diskova; b) logička organizacija diska
Pojedina staza se promatra kao polje točkastih pozicija, pri čemu pojedina pozicija predstavlja jedan bit. Logičko stanje bita određuje stanje usmjerenosti, polarizacije elementarnog magneta točkaste pozicije. Gustoća staze obično iznosi 4000 bita po inch-u.
Diskovi se postavljaju na zajedničku osovinu i svi se okreću istom brzinom. Uobičajena brzina vrtnje iznosi 3600 okreta u minuti. Uz tu brzinu potrebna je najviše 1/60 sekunde za puni okret pojedine točkaste pozicije. Staze istog broja na svim susjednim diskovima se nazivaju cilindrom diska. Kao što je površina diska podijeljena na staze, tako je i staza podijeljena na područja nazvana sektorima. Broj sektora je određen vrstom i formatom diska. Svi sektori na jednom disku su jednake veličine. Tipični disk ima po stazi 17 sektora i 512 bajta podataka po sektoru. Radijalnim pomicanjem iznad površine rotirajućeg diska glava za magnetsko snimanje (pisanje) i reprodukciju (čitanje) brzo prisupa pojedinom sektoru. Zato se magnetski diskovi nazivaju memorijama s neposrednim pristupom. Za razliku od neposrednog pristupa podacima na disku, kod pristupa podacima na magnetskoj vrpci potrebno je slijedno proći sve prethodne podatke.
Podaci se čitaju s diska i zapisuju na disk u blokovima. Veličina bloka odgovara veličini sektora. Premda podaci mogu biti različitih veličina, njihovo stvarno zapisivanje ili čitanje se izvodi samo u punim i potpunim sektorima.